Bewonersavond 22 januari 2025

Aanwezig: 26 bewoners (op uitnodiging), Wijkbelangen Emmerhout, Expeditie Emmerhout Energieneutraal, adviesbureau KAW, gemeente Emmen en Sedna.

Aanleiding

De regering heeft voor ons een stip op de horizon gezet. Nederland is in 2050 aardgasvrij. Of we Nederland nog moeten verwarmen tegen die tijd en hoe we dat dan doen is een zoektocht waar we in Emmerhout al sinds 2017 mee bezig zijn. In dat jaar is de Expeditie Emmerhout Energieneutraal gestart. In het persbericht van toen staat het volgende ambitieuze doel. 'Emmerhout is in 2027 de eerste energieneutrale woonwijk van Emmen. De wijk is bijna 60 jaar oud. Met de omschakeling naar een energieneutrale wijk, willen we de woonomgeving verbeteren. Zodat Emmerhout een mooie  wijk is en blijft.'

Wijkbelangen Emmerhout en vertegenwoordigers van de Huurdersfederatie zijn samen gestart als het expeditieteam. Expeditie Emmerhout Energie Neutraal wordt onder andere ondersteund door de gemeente Emmen, provincie Drenthe, Lefier, Domesta en Woonservice Drenthe.

Hoe is onze reis verlopen

Inmiddels zijn we acht jaar onderweg. Bij de start van de expeditie formuleert Wijkbelangen Emmerhout de volgende uitgangspunten: 1 We willen dat Emmerhout niet meer energie verbruikt dan noodzakelijk is. 2 We vinden dat het energiezuinig maken van woningen prioriteit heeft. 3 De nieuwe energiebronnen zijn schoon. 4 De woonomgeving krijgt bij wijkvernieuwing net zoveel aandacht als de woningen.  

De huishoudens in Emmerhout verbruiken sinds 2015 ruim 2 miljoen kubieke meter minder gas. In 2015 is dat  ruim 5,5 miljoen kuub. In 2023 is dat nog 3,5  miljoen. Onze acties en activiteiten om de schil van de woningen te verbeteren werpt haar vruchten af. Acties en activiteiten die we als Expeditie samen met de  corporaties Lefier en Domesta en de gemeente voorbereiden en uitvoeren. Doel van is het gebruik van aardgas terug te dringen, uiteindeljk moet het naar nul. Over de mogelijk alternatieve energiebronnen beginnen we nu na acht jaar serieus na te denken. De rijksoverheid heeft provincies en gemeentes opgedragen  een visie op deze transitie op te stellen. En te starten met uitvoeringsplannen voor dorpen en wijken. Emmerhout werd in 2022 een van de eerste wijken en dorpen die met zo'n wijkuitvoeringsplan aan de slag gingen.  Op dit moment, begin 2025 spreken we met verschillende partijen over welke bronnen er rond en in Emmerhout beschikbaar zijn. Ook hebben we in 2024 het initiatief genomen om ee natuurwerkgroep Heel Emmerhout Groen (de HEG) te formeren.



Waar staan we nu

Inmiddels zijn we dus acht jaar onderweg. We zien het gasverbruik in de wijk dalen. We streven er naar dat de komende jaren verder omlaag te krijgen. Dat kan met verbetering van de schil door isolatie van vloer, gevels en dak. Aanbrengen van nieuw isolatieglas en aandacht voor goed ventileren. Op dit moment kunnen veel eigenaar / bewoners profiteren van gunstige subsidies.

Met het adviesbureau KAW stellen we een wijkuitvoeringsplan (WUP) voor Emmerhout op, waarin we de route naar aardgasvrij beschrijven. Resultaten van de eerste onderzoeken over de staat van de wijk en mogelijke energiebronnen komen langzaamaan naar buiten.

Tijd dus om eens met de wijk aan tafel te gaan over wat hebben we in acht jaar bereikt? Wat hebben bewoners daarvan meegekregen en wat hebben ze zelf gedaan? Vinden bewoners dat we de energietransitie goed aanpakken of moeten we het anders doen? Hebben bewoners suggesties? Al met al tijd voor een gesprek met bewoners over hun ervaringen, hun vragen en dilemma's en een kijkje in de toekomst.

In gesprek

De gesprekken vinden in drie gespreksgroepen plaats. Een greep uit de inbreng van de deelnemers: 'Ik heb al van alles in mijn woning gedaan en verbruik nog geen € 100 per maand.', 'Verduurzamen kost veel geld; wie heeft er € 30.000 liggen?', 'Als heel Emmerhout op warmtepompen overgaat kan het net het niet aan.', 'Er is een wildgroei aan adviseurs en bedrijven die vooral winst willen maken.', 'Als consument weet je niet meer wat slimme keuzes zijn voor de toekomst.', 'Ik zet vanuit financiële noodzaak (overleven) de verwarming niet hoger dan 17 graden en kan ook niet elke dag douchen.', en 'We doen mee omdat het financieel voordeel oplevert.'
Uit de reacties maken we op dat iedereen, zij het om verschillende motieven, betrokken is bij de energietransitie. De uit de pan rijzende energiekosten, het milieu, de subsidies of omdat het moet. We gaan ten slotte van het aardgas af.  Wat ook opvalt in de verschillende gesprekken is dat dezelfde punten boven komen drijven.

Betrouwbare informatie

De bewoners brachten belangrijke punten naar voren. Bijvoorbeeld: het belang van goede en betrouwbare informatie. Wijkbelangen kreeg complimenten voor de berichtgeving in Wijkberichten. Informeren van bewoners over de energietransitie is belangrijk. Maar ook om de mensen te stimuleren zelf ook iets te doen. Dat is niet altijd gemakkelijk, werd er opgemerkt.

De aanwezigen vonden ook dat de overheid niet altijd meehelpt. Bewoners worden terughoudend om iets te gaan doen als spelregels zomaar kunnen veranderen. Als voorbeeld daarvan werd de salderingsregeling rond zonnepanelen genoemd. Procedures en regelingen zijn vaak veel te ingewikkeld.

Te veel informatie

De gespreksgenoten gaven ook aan dat ze soms worden overspoeld met informatie. Hoe kun je door de bomen het bos blijven zien? Folders over accu’s, zonnepanelen, dubbel glas, vloerisolatie, subsidies en goedkope leningen. En de gemeente die dan ook nog eens allerlei acties en activiteiten organiseert.

Veel werd er gezegd over de kosten. Bewoners willen wel verduurzamen maar lang niet altijd is dat mogelijk omdat men het geld niet heeft om maatregelen te treffen. Al zijn de energiekosten wel een belangrijke reden om energiezuiniger te worden. Ten slotte spraken we over: hoe nu verder. Als we stappen willen zetten in de energietransitie hebben ook de bewoners, net als de deskundigen, nog geen pasklaar antwoord. Wel zijn er vragen als: ‘Een nieuwe energiebron, doen we het samen of ieder voor zich?’ en ‘Als iedereen een warmtepomp krijgt, kan het stroomnet dat wel aan?’

Advies

Verder hadden de bewoners nog een advies aan Wijkbelangen en aan de werkgroep Expeditie Emmerhout: 'Blijf ons informeren en zorg dat we overzicht houden over wat er gebeurt in de wijk. Zorg ook voor een overzichtelijk stappenplan hoe je de woning energiezuiniger kunt maken.’

Het scenariospel

Na de pauze spelen we het scenariospel. Een spel waarin de gespreksdeelnemers  de voor- en tegens van de verschillende keuzes tegen elkaar moeten afwegen.  Met fiches geven ze aan wat ze belangrijk vinden bij de energietransitie in Emmerhout. Het milieu of keuzevrijheid? Kosten voor de bewoner of kosten voor de samenleving. Comfort in de woning of toch een snelle en probleemloze omschakeling? Uitdagingen en keuzes genoeg.

Het spel maakte de tongen los en niet iedereen denkt gelijk over wat belangrijk is. De vrijheid om zelf te kiezen wordt hoog gewaardeerd.  Comfortabel wonen scoort ook hoog. Maar zonder bijdrage van de overheid lijkt volgens de bewoners de energietransitie financieel onhaalbaar. Oudere deelnemers lijken zich minder druk te maken over het milieu dan jongere deelnemers. Over de keuze voor samen één energiesysteem of ieder zijn eigen oplossing in huis raakten we nog niet uitgepraat. In onderstaand overzicht zijn de scores terug te vinden; de aantallen fiches per groep en onderwerp. Een uitvoerig verslag met alle resultaten zijn te vinden in: Het scenariospel in Emmerhout. 

Afsluitend

Voor Wijkbelangen en de Expeditie maakt het gesprek duidelijk dat de energietransitie leeft. Voor ons een reden om soortgelijke activiteiten vaker te organiseren. Een aantal deelnemers heeft aangegeven mee te willen doen met de andere activiteiten. 

Meer weten over de energietransitie in Emmerhout? Neem contact op met de Expeditie Emmerhout Energieneutraal, secretaris Fred Bogers f.bogers@yahoo.com of laat een bericht achter in de Wijkwijzer en we nemen contact op.